آیا می دانید فیزیوتراپی سرطان چه مفهومی دارد؟
بهتر است به هنگام برخورد با یک کلمه جدید معنا و مفهوم و ترجمه آن را بدانیم تا درک بهتری در خصوص آن داشته باشیم. حالا فکر کنید کلمه ای که می شنویم یا می بینیم فراتر از یک کلمه باشد و به یک علم اطلاق شود. کلمه فیزیوتراپی سرطان قبل از اینکه یک کلمه باشد؛ یک علم به شمار می آید. علمی که امروزه به کمک بسیاری از افراد جامعه بشریت آمده است. قبل از هر چیزی بهتر است معنای لغوی این کلمه را شرح دهیم. فیزیوتراپی یک واژه لاتین است که ریشه انگلیسی دارد و در زبان فارسی به فیزیک درمانی ترجمه می شود و به عنوان شاخه ای از حیطه پزشکی یا همان پیراپزشکی شناخته می شود. این علم علاوه بر موضوع درمان به موضوع پیشگیری نیز اهمیت می دهد و هدف اصلی این شاخه از علم پزشکی بهبود و ارتقا کیفیت زندگی افراد است. هم اکنون این کلمه (فیزیوتراپی) در کنار واژه سرطان قراره گرفته است. یعنی درمان فیزیکی اثراتی که سلول های سرطانی ایجاد می کنند. در ادامه بیشتر با این علم آشنا خواهیم شد.
نقش فیزیوتراپی در درمان سرطان
سرطان به یک بیماری و مسئله پیچیده در جهان امروز تبدیل شده است. به طوری که بسیاری از اشخاص، کلمه سرطان را برابر مرگ و نابودی برابر می دانند. درست است که هیچ گونه درمان قطعی و صد در صدی برای سرطان کشف نشده است و تاکنون هیچ دارویی که بتواند بیماری سرطان را بهبود کامل ببخشد؛ هنوز هم ساخته نشده است. اما در عین حال روش ها و راه های بسیاری وجود دارد که امید به زندگی را در افراد سرطانی بهبود می بخشد و رعایت این روش ها و پارامتر ها حتی ممکن است سبب درمان سرطان شوند. یکی از این پارامترهای مهم که در بهبودی بیماران سرطانی کاربرد دارد؛ فیزیوتراپی سرطان می باشد.
چرا برای بهبود عملکرد بیماران سرطانی از فیزیوتراپی استفاده می شود؟!
قاعدتا وقتی یک شخص به بیماری نظیر سرطان مبتلا شود؛ شاید آخرین پزشکی را که به یاد آورد یک متخصص فیزیوتراپی باشد. در حالی که اهمیت فیزیوتراپیست شاید بیش از پزشک معالج بیمار نباشد؛ اما کمتر از او نیز نخواهد بود. بهتر است بدون آگاهی به سراغ یک پزشک فیزیوتراپ نرویم و قبل از مراجعه به او دلیل مراجعه را بدانیم. بیماری سرطان بیماری صعب العلاجی است که بدن را به شدت تحت فشار قرار می دهد و روز به روز جسم بیمار سرطانی به تحلیل می رود. از طرفی دارو های مصرفی و روش های درمانی سنگین نظیر شیمی درمانی و پرتو درمانی روند این تحلیل را می افزایند. طولانی بودن پروسه درمان نیز از عواملی است که سبب ناتوانی بیمار می شود. این سه عامل و بسیاری دیگر از عوامل ریز و درشت که بر اثر ابتلا به سرطان نمایان می شوند؛ ناتوان کننده بوده و سبب بروز مشکلاتی نظیر نواقص هایی در سیستم ایمنی بدن، استخوان ها و به صورت کلی اسکلت بدن و همچنین عضلات می شود. این مشکلات و نواقص باعث می شود روند بیماری شدت گرفته و فرد بیمار خیلی زود به ناتوانی دچار شود.
نقش فیزیوتراپی سرطان در درمان سرطان های مختلف
برای فیزیوتراپی سرطان نوع سرطان شخص بیمار از اهمیت بالایی برخوردار است. توجه کنید که برای شروع فیزیوتراپی سرطان با توجه به نوع سرطان شخص بیمار، پیشرفت آن و نوع درمان او روند فعالیت های شما متفاوت است و این بر عهده متخصص فیزیوتراپی است که چه برنامه ای را برای فعالیت شما در نظر داشته باشد. فیزیوتراپی سرطان به بیماران عزیز سرطانی کمک می کند قدرت، استقامت و قوه حیاتی آن ها بازگردد که همین موضوع سبب افزایش امید به زندگی در این بیماران شده و نقش مهمی در روند بهبود و حتی درمان آن ها دارد. علاوه بر مزایای ذکر شده برای فیزیوتراپی سرطان، کاهش شدت درد نیز از جمله ویژگی های مثبتی است که این علم برای بیماران سرطانی به ارمغان می آورد.
درمان خستگی ناشی از سرطان به واسطه فیزیوتراپی سرطان
بیماری ها به دلایل متعدد و مختلفی سبب خستگی در فرد بیمار می شوند. بیان دلایل خستگی هایی که بر اثر بیماری به وجود می آیند؛ برای گروهی از بیماری ها هنوز مشخص نشده است. اما تلاش های صورت گرفته تا از شدت این خستگی ها بکاهد. از روش های شیمیایی نظیر استفاده دارویی گرفته تا ورزش و فیزیوتراپی و غیره راه حل هایی پیش رو فرد بیمار هستند تا از خستگی ناشی از بیماری بکاهد. این روش ها با مشورت پزشک معالج و تحت نظر او انتخاب می شوند.
همان طور که ذکر شد؛ خستگی ناشی از بیماری دلایل بسیاری دارد که در این مختصر حوصله و مجال شرح و بحث تک تک آن ها نیست. اما در عین حال که خستگی ناشی از بیماری دلایل مختلف و متعدد خاص خود را دارد؛ اما باید در نظر داشت که برای درمان اغلب آن ها یک نسخه مشترک پیچیده می شود و آن مراجعه به یک فیزیوتراپیست حاذق و کاربلد می باشد. سرطان نیز همانند بسیاری از بیماری های صعب العلاج خستگی هایی دارد و همچنین شخص بیمار به دلایل مختلف قدرت بدنی خود را از دست داده است. به همین منظور به فیزیوتراپیست مراجعه می کند تا با رعایت دستورالعمل های فیزیوتراپی سرطان به بهبودی و درمان بیماری خود کمک کند. اصولا برای رفع خستگی که بر اثر سرطان ایجاد شده است؛ پزشک با در نظر گرفتن یک سری تمرینات ایروبیک اختصاصی برای بیمار قدرت او را افزایش داده و عملکرد دستگاه ها و ماهیچه های بدن او را بهبود می بخشد.
گستردگی فیزیوتراپی در سرطان
باور این مسئله که تنها کار فیزیوتراپی سرطان رفع درد و خستگی ناشی از سرطان است؛ موضوعی کاملا غلط و اشتباه است. فیزیوتراپی سرطان با در نظر گرفتن مشکلاتی که برای بیماران سرطانی به وجود می آید و تطبیق آن با علم فیزیوتراپی تلاش می کند از بار سنگین سایر مشکلات و دردهای احتمالی تا حدودی کاهش یابد. مواردی که فیزیوتراپی سرطان را شامل می شود؛ به قرار زیر می باشند:
■ مشکلات تناسلی- ادراری: متاسفانه بسیاری از آقایانی که به سرطان پروستات دچار می شوند و بانوانی که مبتلا به سرطان تخمدان هستند؛ قادر به کنترل صد در صدی ادرار خود نمی باشند. یک فیزیوتراپیست ماهر و حاذق با روش های مختلف می تواند ماهیچه و استخوان لگن را تقویت کرده و عمل کنترل ادرار را برای بیمار آسان تر نماید. عدم کنترل ادرار همچنین در تمامی افرادی که به سرطان مثانه مبتلا هستند؛ قابل مشاهده است. این اشخاص نیز به همین منوال می توانند توسط فیزیوتراپیست ها یاری شوند.
■ بازگشت استقامت: افراد سرطانی به دلایل متعددی از جمله مصرف داروهای سنتزی از نظر قلبی-عروقی تضعیف شده اند. بنابراین بهتر است این افراد تحت نظارت یک فیزیوتراپیست کاربلد باشند. پس از مدتی ضعف قلبی و عروقی آنان به مرور زمان و به شرط استمرار بهبود خواهد یافت.
■ ورم لنفاوی: فیزیوتراپی توانایی دارد غدد لنفاوی را تخلیه کند و با انجام عمل بانداژ لنفاوی تاثیر بسزایی داشته باشد. همچنین انجام ورزش های هوازی این تاثیرات را دو چندان می کند.
■ نوروپاتی محیطی: همان طور که از نام این عنوان بر می آید؛ اختلال و مشکل مربوط به اعصاب محیطی بدن می باشد که سبب بروز علائمی نظیر درد، گزگز، مور مور و افت قدرت عضلات می شود. تمامی این عوامل به خودی خود سبب آزار بیمار می شوند. اما درگیر شدن هر چه بیشتر عصب محیطی شدت این درد و آزار ها را می افزاید. بنابراین شخص باید به دنبال یک فیزیوتراپیست قهار باشد تا بتواند با روش های مختلف اعصاب محیطی او را تقویت کرده و اعصاب محیطی او را جانی دوباره ببخشد.
هدف نهایی در فیزیوتراپی سرطان
همان طور که در توضیحات پیش از این ذکر شد؛ فیزیوتراپی سرطان به معنای درمان سرطان نمی باشد. چرا که برای درمان سرطان هنوز هم هیچ روش درمانی قطعی پدید نیامده است تا بتوان از شر این درد لاعلاج خلاص شد. ولی فیزیوتراپی سرطان می تواند تا حد بسیار زیادی قوای فیزیکی بیماران مبتلا به سرطان را ارتقاء بخشد. بنابراین می توان هدف نهایی فیزیوتراپی سرطان را دست یابی به حداکثر میزان توان فیزیکی فرد مبتلا به سرطان دانست که یک فیزیوتراپیست می تواند با تجویز ورزش به طور مداوم به بیمار خود و نیز تبیین برنامه ای مشخص و مثمر به ثمر برای آن تا حد بسیار زیادی این توانایی را در فرد مبتلا به سرطان بالا ببرد تا هر یک از افراد مبتلا به این درد لاعلاج بتوانند بهتر زندگی کنند.
بنابراین کار فیزیوتراپی سرطان شاید درمان سرطان نباشد؛ ولی می تواند تا حدودی از بروز مرگ و میرها جلوگیری به عمل آورده و تا حد امکان می تواند با برنامه ها و نسخه هایی که برای افراد مبتلا به سرطان می پیچد؛ تا حد زیادی از آلام و دردهای آن ها کاهش دهد. به همین منظور است که نقش فیزیوتراپی سرطان در بهبود روند درمانی این درد لاعلاج می تواند مثمر به ثمر باشد. چرا که استقامت و توانبخشی این دسته از افراد بیمار جزء عوامل بسیار مهمی به شمار می آید که یک فیزیوتراپیست می تواند با توجه به علم و درایت خویش در حیطه تخصصی خود بدان دست یابد تا سهمی در تقلیل دردهای فرد بیمار خود داشته باشد.
برخی از بیماران به دلیل بیماری های سخت قادر به مراجعه نزد متخصصین و کلینیک های فیزیوتراپی نیستند از این رو می توانند فیزیوتراپی در منزل انجام دهند و نتایج آن را به وضوح بر روی بدن خود مشاهده نمایند.
