فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل

فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل چگونه انجام می شود؟ هنگامی‌که یک حادثه بر نخاع تأثیر می‌گذارد، منجر به شرایطی می‌شود که به ‌عنوان آسیب نخاع شناخته می‌شود. این صدمات اغلب در نتیجه تصادفاتی رخ می‌دهد که باعث شکستگی در گردن و استخوان‌های کمر می‌شود. وقتی تونل استخوانی محافظ اطراف نخاع آسیب ببیند، خود نخاع نیز ممکن است دچار آسیب شود.

چنین آسیب‌هایی منجر به فلج عضلانی و از دست دادن حس در ناحیه تحتانی محل آسیب می‌شود و در موارد شدید حتی ممکن است علائمی شبیه قطع کامل نخاع نشان دهد. آسیب نخاعی تهدیدی قابل‌توجه برای سلامتی و کیفیت زندگی فرد است. ضربه به ستون فقرات می‌تواند منجر به اشکال مختلف آسیب نخاع شود که ریشه‌های عصبی نخاعی، خود نخاع یا هر دو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این مقاله درباره فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل صحبت خواهیم کرد و به شما مرکز فیزیوتراپی دکتر کیوان را معرفی می‌کنیم که بسیار توانمند در این حوزه هستند.

ضایعه نخاعی به چه معناست؟

در فردی که سیستم عصبی سالمی دارد، وقتی تصمیم می‌گیرد راه برود و به آن فکر کند، مغز او پیام عصبی را به نخاع می‌فرستد تا روند راه رفتن را آغاز کند. نخاع این پیام‌ها را می‌خواند و ماهیچه‌های پا را فعال می‌کند و به فرد اجازه می‌دهد راه رفتن را شروع کند. با این‌ حال، هنگامی‌که نخاع آسیب می‌بیند، پیام عصبی قطع می‌شود و نمی‌تواند به مقصد موردنظر خود برسد. در موارد شدید، این می‌تواند منجر به از دست دادن توانایی حرکت فرد و از دست دادن حس از گردن به پایین شود. اما فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل می تواند در بازگشت توانایی و افزایش کیفیت افراد ضایعه نخاعی موثر باشد.

بهبود ضایعه نخاعی با فیزیوتراپی در منزل

آسیب نخاعی چگونه ایجاد می‌شود؟

آسیب نخاعی زمانی رخ می‌دهد که نخاع، که وظیفه انتقال پیام‌های عصبی بین مغز و بدن را دارد، دچار صدمه مستقیم یا غیرمستقیم شود. این آسیب ممکن است بر اثر ضربه‌های شدید مانند تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع، حوادث ورزشی یا زخم‌های نفوذی (مثلاً چاقو و گلوله) ایجاد شود. در این حالت، رشته‌های عصبی موجود در نخاع آسیب دیده یا پاره می‌شوند و ارتباط عصبی بین مغز و اندام‌ها مختل می‌گردد. شدت آسیب بسته به محل و وسعت صدمه متفاوت است و می‌تواند منجر به کاهش یا از بین رفتن کامل توانایی حرکتی و حسی در بخش‌هایی از بدن شود.

در برخی موارد، آسیب نخاعی به‌صورت غیر‌مستقیم و به دلیل فشار بر نخاع اتفاق می‌افتد؛ برای مثال، در اثر شکستگی یا جابجایی مهره‌ها، تومورهای ستون فقرات، عفونت‌ها یا بیماری‌ های التهابی. این نوع آسیب‌ها معمولاً به تدریج ایجاد شده و ممکن است با درد، بی‌حسی، ضعف عضلانی یا مشکلات حرکتی آغاز شوند. تشخیص به‌موقع و شروع سریع درمان‌ های پزشکی و توانبخشی مانند فیزیوتراپی و کاردرمانی نقش بسیار مهمی در جلوگیری از پیشرفت آسیب و افزایش احتمال بهبودی دارد.

چه چیزی باعث آسیب‌های نخاعی می‌شود؟

آسیب‌های نخاعی در بین افراد دارای ناتوانی جسمی شایع است که اغلب در سنین جوانی یا میان‌ سالی رخ می‌دهد. افزایش آمار تصادفات جاده ای باعث شده است که سالانه تعداد قابل ‌توجهی از افراد در دودست و یا هر چهار دست دچار فلج شوند. از دیگر علل آسیب‌های نخاعی می‌توان به زمین خوردن، حوادث ورزشی و جراحی های ناشی از  اصابت گلوله اشاره کرد.

هرگونه ضربه به ستون فقرات می‌تواند به‌طور بالقوه به نخاع، ریشه‌های عصبی نخاعی یا هر دو آسیب برساند. بسته به نوع و محل آسیب، افراد ممکن است ضعف یا فلج را در اندام‌های خود برای اعمال حرکتی تجربه کنند، درحالی‌که اعمال حسی ممکن است منجر به از دست دادن حس، کاهش حس، افزایش حساسیت، یا احساسات غیرطبیعی مانند سوزش یا بی‌حسی شود. قطعا این افراد توانایی رفت و آمد و مراجعه به کلینیک های فیزیوتراپی را ندارند. از این رو فیزیوتراپی در منزل برای ضایعه نخاعی یکی از بهترین راه حل های ممکن است.

روش های مختلف برای فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل

فیزیوتراپی برای ضایعه نخاعی در منزل می توانید با تکنیک ها و روش های مختلفی انجام شود. این روش ها عبارتند از:

• تمرین فیزیوتراپی دامنه حرکتی که شامل حرکات فعال و غیر فعال برای مفاصل و اندام های فلج می شود.
• روش ها و تمرینات غیر فلجی
• تمرینات مخصوص برای جابجا شدن و انتقال وزن بدن
• گرما درمانی
• تحریک الکتریکی

استفاده و مدت زمان هر یک از روش ها برای افراد دارای ضایعه نخاعی می تواند به شکل متفاوتی باشد.

مطالب مرتبط: فیزیوتراپی برای بیرون زدگی دیسک

نشانه ها و عوارض مشکلات ضایعه نخاعی

ضایعه نخاعی دارای نشانه ها و عوارض بسیار زیادی برای بیماران است. اما فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل می تواند تا حد بسیار زیادی میزان عوارض و آسیب های ناشی از این مشکل را کاهش دهد. از جمله این عوارض و علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اختلالات حسی
• درد
• مشکل حرکتی
• مشکلات درد ادرار و مدفوع
• مشکل تنفسی
• اختلال در عملکرد جنسی
• افت شدید فشار خون
• پوکی استخوان
• استخوان سازی نا بجا
• عدم تنظیم دمای بدن
• اختلال مفصلی و عضلانی
• یبوست
• سندروم چاقی و اضافه وزن
• افسردگی و مشکل روحی ناشی از ناتوانی
• و…..

اهداف اصلی فیزیوتراپی در منزل برای ضایعه نخاعی

در ابتدا باید بگوییم که خدمات فیزیوتراپی در منزل برای ضایعه نخاعی بهترین گزینه ممکن است. چرا که افرادی که دچار آسیب نخاعی هستند، امکان جابجایی و حرکت نداشته و بهتر است در منزل روند درمان خود را پیش ببرند. در فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل هدف های متعددی وجود دارد.

فیزیوتراپی برای ضایعه نخاعی در منزل با هدف بازگرداندن توانایی‌های حرکتی، پیشگیری از عوارض ثانویه و ارتقای کیفیت زندگی انجام می‌شود. این خدمات با توجه به شرایط جسمی و سطح آسیب نخاعی هر فرد، برنامه‌ریزی اختصاصی دارند و تمرکز آن بر استقلال حرکتی، کاهش درد، و افزایش مشارکت فرد در فعالیت‌های روزمره است. درمان در محیط امن خانه باعث تداوم تمرینات و آرامش بیشتر بیمار می‌شود.

• بهبود و حفظ حرکت مفاصل

هدف اصلی فیزیوتراپی، جلوگیری از خشکی مفاصل و حفظ دامنه حرکتی آن‌هاست تا بیمار بتواند اندام‌ها را تا حد امکان فعال نگه دارد و از اسپاسم جلوگیری شود.

• تقویت عضلات و افزایش کنترل حرکتی

با تمرینات منظم تقویتی، عضلات سالم بدن تقویت شده و کنترل روی قسمت‌های ضعیف‌تر بهبود می‌یابد؛ این کار به حفظ تعادل و انجام کارهای روزمره کمک می‌کند.

• پیشگیری از زخم بستر و عوارض بی‌حرکتی

حرکات منظم، تغییر وضعیت بدن و ماساژ باعث بهبود جریان خون و پیشگیری از زخم‌های فشاری و مشکلات ناشی از بی‌تحرکی طولانی می‌شود.

• بهبود عملکرد سیستم تنفسی و گردش خون

تمرینات تنفسی و تحرک بدنی به تقویت عضلات تنفسی و بهبود عملکرد قلب و ریه‌ها کمک می‌کند، که برای بیماران ضایعه نخاعی حیاتی است.

• افزایش استقلال و بهبود روحیه بیمار

فیزیوتراپی به بیمار می‌آموزد چطور از وسایل کمکی استفاده کند و کارهای روزمره را مستقل‌تر انجام دهد؛ این استقلال موجب تقویت اعتمادبه‌نفس و روحیه می‌شود.

انواع مختلف آسیب نخاعی

به ‌طور کلی، آسیب‌های نخاعی را می‌توان به دو نوع دسته‌بندی کرد: آسیب‌های نخاعی کامل و آسیب‌های نخاعی ناقص (جزئی). بیایید هر نوع  از این اسیب های نخاعی را با جزئیات بررسی کنیم.

• آسیب کامل نخاعی: اگر فردی فاقد هرگونه احساس یا حرکت ارادی کمتر از سطح آسیب باشد، به آن آسیب نخاعی “کامل” می‌گویند.
• آسیب نخاعی ناقص (جزئی): از سوی دیگر، اگر فردی احساس یا حرکت محدودی را کمتر از سطح آسیب تجربه کند، به ‌عنوان آسیب نخاعی “ناقص” یا جزئی طبقه‌بندی می‌شود.

نحوه فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل می تواند برای هر یک از انواع آسیب نخاعی، متفاوت باشد.

مشکلات مربوط به ضایعه نخاعی و درمان با فیزیوتراپی

عملکرد بدن پس از آسیب نخاعی چگونه است؟

هنگامی‌که نخاع آسیب می‌بیند، سیگنال‌های بدن در زیر سطح آسیب قادر به رسیدن به مغز نیستند، درحالی‌که دستورات مغز نمی‌تواند به منطقه آسیب ‌دیده برسد. در نتیجه، احساس و حرکت فرد در ناحیه زیر ضایعه نخاعی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. آنها ممکن است با مشکلات کنترل ادرار و روده مواجه شوند. با این ‌حال، باگذشت زمان، تلاش‌های توان‌بخشی و تقویت عضلات کف لگن، این مسائل به ‌تدریج بهبود می‌یابد و مدیریت مثانه و روده می‌تواند به حالت عادی بازگردد.

مطالب مرتبط: فیزیوتراپی برای بی‌ اختیاری سالمندان

چه عواملی بر استقلال فرد به دنبال آسیب نخاعی تأثیر می‌گذارد؟

بعد از آسیب نخاعی، استقلال فرد تا حد زیادی به توانایی بازگرداندن کنترل بر فعالیت‌های روزمره و حرکت بستگی دارد. شدت و سطح آسیب نخاعی، سلامت عمومی، انگیزه و حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی همگی نقش مهمی در میزان استقلال دارند. فیزیوتراپی منظم، به ویژه فیزیوتراپی در منزل، می‌تواند به بهبود قدرت عضلانی، تعادل، انعطاف‌پذیری و کنترل حرکتی کمک کند و اجازه دهد فرد بسیاری از فعالیت‌های روزانه خود را با حداقل کمک انجام دهد. حضور فیزیوتراپیست در منزل، راحتی و انگیزه بیشتری برای تمرین فراهم می‌کند و خطر عوارض جانبی ناشی از بی‌حرکتی مانند اسپاسم و کوتاهی عضلات را کاهش می‌دهد.

عوامل تأثیرگذار بر استقلال پس از آسیب نخاعی

• سطح و شدت آسیب نخاعی: آسیب کامل یا جزئی و محل آسیب (گردنی، سینه‌ای، کمری)

• قدرت عضلانی و کنترل حرکتی: توانایی حرکت اندام‌ها و کنترل تعادل

• سلامت عمومی و شرایط پزشکی همراه: بیماری‌های مزمن یا مشکلات قلبی-عروقی

• حمایت خانوادگی و اجتماعی: وجود مراقبت و انگیزه برای تمرین

• دسترس‌پذیری تجهیزات کمکی: ویلچر، واکر، وسایل خانه مناسب‌سازی شده

• مداخلات توانبخشی مؤثر: فیزیوتراپی، کاردرمانی، تمرینات روزانه

تأثیر مثبت فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل نیز عبارتند از:

• افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات

• بهبود تعادل و کنترل حرکتی

• کاهش اسپاسم و جلوگیری از کوتاهی عضلات

• افزایش انگیزه برای تمرین منظم و مستقل بودن در فعالیت‌های روزمره

فواید فیزیوتراپی برای ضایعه نخاعی 

نقش فیزیوتراپی در منزل برای آسیب نخاعی چیست؟

فیزیوتراپی نقش مهمی در مدیریت ضایعات نخاعی دارد. هدف اصلی آن افزایش کیفیت زندگی و بهبود استقامت افراد مبتلا به آسیب نخاعی است. این امر از طریق اجرای تمرینات و تکنیک های مختلف فیزیوتراپی به دست می‌آید.

نقش فیزیوتراپی در آسیب نخاعی شامل موارد زیر است:

• تقویت حرکت و عملکرد حرکتی

برنامه‌های ورزشی شخصی شده توسط فیزیوتراپیست ها برای تسهیل بهبود در کنترل حرکتی و عملکرد فیزیکی طراحی شده است. این تمرینات بر تقویت عضلات، بهبود تعادل، انعطاف پذیری و انجام حرکات خاص تمرکز دارند.

• تسهیل ریکاوری حسی در فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل

برخی از تکنیک های فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل  به تقویت حرکت و احساس در مناطق آسیب‌ دیده کمک می کنند. این ممکن است شامل تمرینات عاطفی و حسی باشد.

• تمرینات توان‌بخشی

فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل به افراد در افزایش توانایی های روزانه خود از طریق تمرینات توان‌بخشی کمک می‌کند. این تمرینات ممکن است شامل تمرینات تقویتی، حرکات ترکیبی و تمرین عملکردی باشد.

• آموزش مهارت های زندگی روزمره

فیزیوتراپیست ها به بیماران مهارت های ضروری روزانه مانند جابه جایی ویلچر یا تخت، استفاده از وسایل کمکی و راه رفتن را با کمک وسایل کمک حرکتی آموزش می دهند.

• مدیریت درد

تمرینات و تکنیک های فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل برای کاهش درد مرتبط با آسیب نخاعی به کار گرفته می‌شود. این ها ممکن است شامل تمرینات تخصصی، ماساژ، کشش و تمرینات تنفسی باشد.

مقایسه کاردرمانی و فیزیوتراپی برای ضایعه نخاعی در منزل