تنگی کانال نخاعی، یک اختلال در سیستم عصبی است که با باریک شدن کانال نگهدارنده نخاع و اعمال فشار بر روی آن همراه است. این وضعیت میتواند به دلیل عوامل مختلفی مانند تغییرات مرتبط با افزایش سن، فتق دیسک، آسیبهای نخاعی یا رشد غیر طبیعی استخوانها رخ دهد. چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ علائم معمول این بیماری شامل درد کمر، احساس بیحسی، ضعف عضلانی و اختلال در تعادل و هماهنگی است.
برای تشخیص دقیق و انتخاب روش درمانی مناسب، مراجعه به پزشک متخصص ارتوپد، مغز و اعصاب یا جراح مغز و اعصاب ضروری است. درمان تنگی کانال نخاعی میتواند شامل روشهای غیر جراحی مانند دارو درمانی، فیزیوتراپی و تزریق اپیدورال و یا در موارد شدید، جراحی برای کاهش فشار بر روی نخاع باشد. در ادامه به سوال از کجا بدانیم تنگی کانال نخاعی داریم؟ پاسخ خواهیم داد. همچنین به دلایل و روش های درمان این بیماری می پردازیم.
تنگی کانال نخاع چیست؟
تنگی کانال نخاعی که در زبان انگلیسی به آن Spinal Canal Stenosis گفته میشود، یکی از مشکلات رایج در ستون فقرات است. واژه “استنوز” به معنای تنگی است و میتواند در بخشهای مختلف بدن رخ دهد و برای فرد مشکلاتی ایجاد کند. حال، سوالی که ممکن است مطرح شود این است که چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ ستون فقرات ساختار ویژهای دارد که به ما امکان حرکت و چرخش در جهات مختلف را میدهد. این ستون از مهرههایی تشکیل شده است که به صورت متحرک روی یکدیگر قرار گرفتهاند.
در میان این مهرهها، کانال نخاعی قرار دارد که نخاع درون آن جای گرفته است. اعصاب نخاعی از طریق سوراخهای بین مهرهای خارج میشوند و با تشکیل اعصاب محیطی، عملکردهای حیاتی بدن را مدیریت میکنند. اگر فضای کافی برای عبور این اعصاب وجود نداشته باشد و تحت فشار قرار گیرند، فرد به تنگی کانال نخاعی مبتلا میشود که میتواند منجر به بروز درد و اختلالات حرکتی شود.
حتما بخوانید: فیزیوتراپی دیسک کمر در منزل
علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟
تنگی کانال نخاعی بیماریای است که طی آن فضای اطراف نخاع تنگ شده و به اعصاب فشار وارد میشود. این بیماری معمولا به تدریج بروز میکند و علائمی مانند درد، تحریک پذیری در نواحی مختلف بدن، از جمله پاها و دستها، ایجاد میکند. اما سوال مهمی که ممکن است ذهن شما را درگیر کند این است که چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ با این حال، همه افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی علائم یکسانی ندارند و برخی ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکنند.
شدت و نوع علائم بستگی به میزان تنگی کانال نخاعی و عصبهای تحت فشار دارد. از آنجایی که این بیماری عصبها را تحت تأثیر قرار میدهد، علائم آن اغلب عصبی هستند که عبارتند از:
درد و بیماری سیاتیک
احساس درد در مسیر عصب سیاتیک که از کمر به سمت پاها کشیده میشود و ممکن است با سوزش یا گزگز همراه باشد.
سنگینی پاها
احساس وزن یا فشار اضافی در پاها که میتواند حرکت را دشوار کند.
ضعف پاها و ساق
کاهش توان یا قدرت در پاها و عضلات ساق که ممکن است باعث ناتوانی در ایستادن یا راه رفتن طولانی شود.
دردی که با ایستادن و راه رفتن و بالا رفتن از جایی شدت پیدا میکند
افزایش درد هنگام انجام فعالیتهایی مانند ایستادن طولانی، قدم زدن یا بالا رفتن از پلهها.
عدم کنترل ادرار و مدفوع
در شرایط پیشرفته، امکان از دست دادن کنترل مثانه و روده وجود دارد که نیاز به مداخله پزشکی فوری دارد.
بیحسی و گزگز شدن در بازو و دستها
یکی از علائم ان احساس بیحسی یا گزگز در ناحیه بازوها و انگشتان که ممکن است نشانه فشردگی اعصاب باشد.
احساس فشار بر روی دستها
احساس سنگینی یا فشاری غیرطبیعی در دستها که میتواند توانایی استفاده از آنها را محدود کند.
از دست دادن کنترل دستها و پاها
ناتوانی در حرکت یا کنترل صحیح دستها و پاها که ممکن است به دلیل آسیب شدید عصبی رخ دهد.
عدم تعادل
یککی از نشانه های ان مشکل در حفظ تعادل هنگام ایستادن یا حرکت که ممکن است با سرگیجه همراه باشد.
شکم درد و تنگی کانال نخاعی
احساس درد یا ناراحتی در ناحیه شکم که ممکن است به نواحی دیگر بدن منتقل شود.
دردی مشابه شوک و برق گرفتگی
درد ناگهانی و تیز که شبیه به احساس شوک الکتریکی در بدن است.
دردی که می آید و می رود
دردی که به صورت متناوب ظاهر میشود و بعد از مدتی تسکین مییابد.
دردی مشابه سوختگی
احساس گرما یا سوزشی شبیه به سوختگی در ناحیه آسیبدیده.
حتما بخوانید: فیزیوتراپی دیسک کمر در منزل
برای تنگی کانال نخاع به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای تشخیص اینکه چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب یا ارتوپد مراجعه کنید. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان علائم بالا را تجربه میکنید، بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. تنگی کانال نخاعی یک بیماری جدی است که میتواند به اعصاب و استخوانها آسیب برساند. بنابراین، توصیه میشود به پزشک متخصص مغز و اعصاب و ارتوپد مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
دلایل تنگی کانال نخاع چیست؟
تنگی کانال نخاعی یک بیماری است که دلایل مختلفی میتواند داشته باشد. بسیاری از بیماریهای مربوط به استخوانها و مفاصل میتوانند منجر به تنگ شدن کانال نخاعی شوند. اما چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ این پرسش به شناخت دقیق دلایل و علائم مرتبط با این بیماری وابسته است. با ای حال گاهی اوقات دلیل دقیقی برای این مشکل پیدا نمیشود. در ادامه به رایج ترین دلایل تنگی نخاع می پردازیم.
بیماری آرتروز
آرتروز، بیماری تخریبی مفصل، یکی از علل شایع تنگی کانال نخاعی است. در این بیماری، غضروف محافظ بین مهرهها تحلیل رفته و استخوانها به یکدیگر ساییده میشوند. بدن برای جبران این سایش، استخوان اضافی تولید میکند که این امر به تدریج باعث کاهش فضای داخل کانال نخاعی و فشار بر اعصاب میشود. علاوه بر این، ضخیم شدن لیگامان ها نیز میتواند به تنگتر شدن کانال نخاعی کمک کند.
دیسک گردن و دیسک کمر
وقتی دیسک گردن یا کمر دچار بیرونزدگی میشود (هرنیا دیسک)، به اعصاب اطراف فشار وارد میشود و میتواند به آنها آسیب برساند. این فشار و آسیب باعث میشود فضای بین مهرهها تنگتر شده و به وضعیتی به نام تنگی کانال نخاعی منجر شود.
آسیب و شکستگی ستون مهره ها
چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ آسیبها و شکستگیهای ستون فقرات، به ویژه در ناحیه گردن و کمر، میتوانند باعث تغییر شکل ستون فقرات و تنگ شدن کانال نخاعی شوند. در حین بهبودی، بافتهای اسکار و استخوانهای جدید ممکن است در محل آسیب ایجاد شده و فضای داخل کانال را تنگتر کنند.
کیست ستون مهره ها و کیست نخاعی
چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟کیستهای ستون فقرات، کیسههای پر از مایع هستند که میتوانند در داخل یا اطراف نخاع ایجاد شوند. رشد این کیستها میتواند باعث فشار بر نخاع و ریشههای عصبی شده و منجر به تنگی کانال نخاعی شود.
تنگی کانال نخاعی مادرزادی
تنگی کانال نخاعی مادرزادی به معنای وجود یک کانال نخاعی باریکتر از حد طبیعی از بدو تولد است. این وضعیت معمولاً به دلیل ناهنجاریهای مادرزادی در ساختار ستون فقرات ایجاد میشود و ممکن است در طول زندگی فرد علائمی ایجاد نکند یا منجر به بروز درد و اختلالات عصبی شود.
سرطان ستون فقرات و تنگ شدن کانال نخاع به هم مرتبط هستند؟
سرطان ستون فقرات و تنگی کانال نخاعی دو بیماری مجزا هستند. تنگی کانال نخاعی معمولاً به دلیل فتق دیسکها یا رشد استخوان اضافه رخ میدهد و منجر به باریک شدن کانال نخاعی میشود.
در مقابل، سرطان ستون فقرات با رشد تومورهای بدخیم در ناحیه ستون فقرات همراه است. با این حال، در برخی موارد، تومورهای نخاعی میتوانند باعث تنگ شدن کانال نخاعی شوند و به اعصاب فشار وارد کنند. بنابراین، هرچند این دو بیماری ارتباط مستقیم ندارند، اما ممکن است همزمان در یک فرد مشاهده شوند و علائم مشابهی ایجاد کنند.
حتما بخوانید: فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل
نحوه تشخیص تنگی نخاع
چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟، توجه به علائم و مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص ان ضروری است. علائمی مانند درد، بیحسی و ضعف در اندامها میتواند نشانه این بیماری باشد. پس از مراجعه به پزشک متخصص ارتوپد یا مغز و اعصاب، پزشک با گرفتن شرح حال کامل از بیمار و انجام معاینه فیزیکی، برای تشخیص دقیقتر، آزمایشها و بررسیهای تکمیلی زیر را تجویز خواهد کرد.
- عکسبرداری با اشعه ایکس: با استفاده از این نوع عکسبرداری، میتوان استخوانهای ستون فقرات را به صورت واضح مشاهده کرد و در صورت وجود هرگونه تنگی یا تغییر شکل در استخوانها، آن را تشخیص داد.
- ام آر آی (MRI): ام آر آی تصویری بسیار دقیق از نخاع، اعصاب، تومورهای احتمالی و دیسکهای بین مهرهای ارائه میدهد. با این روش میتوان به راحتی محل دقیق تنگی کانال نخاعی و علت آن را مشخص کرد.
- سیتی اسکن: سیتی اسکن نیز تصاویری دقیق از ستون فقرات و اعصاب ارائه میدهد. این روش به پزشک کمک میکند تا ساختارهای استخوانی و نرم بافتهای اطراف نخاع را به طور کامل بررسی کند و وجود هرگونه مشکل مانند تنگی کانال نخاعی را تشخیص دهد.
درمان تنگی کانال نخاع چیست؟
چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ اولین قدم برای تشخیص تنگی کانال نخاعی، توجه به علائم و نشانههای این بیماری است. اگر علائمی مانند درد کمر، سیاتیک، بیحسی یا ضعف در پاها را تجربه میکنید، بهتر است به پزشک متخصص ارتوپد یا مغز و اعصاب مراجعه کنید. در ادامه به درمان های تنگی کانال نخاع می پردازیم.
عمل تنگی کانال نخاع، آیا تنگی کانال باید عمل شود؟
چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم و چه زمانی به جراحی تنگی کانال نخاع نیاز است؟ زمانی که روشهای درمانی غیرجراحی مانند دارو درمانی، فیزیوتراپی و تزریقات برای بهبود علائم تنگی کانال نخاع موثر واقع نشوند و علائم همچنان پیشرفت کنند یا به حدی شدید شوند که کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهند، ممکن است پزشک جراحی را به عنوان آخرین گزینه درمانی پیشنهاد دهد. همچنین، اگر نخاع در اثر تنگی کانال نخاعی در معرض آسیب جدی قرار داشته باشد، جراحی ممکن است برای جلوگیری از عوارض جدیتر ضروری باشد.
- شدت علائم شما به حدی رسیده است که زندگی روزمره تان را با اختلال مواجه کرده و تحمل آن برایتان بسیار دشوار شده است.
- درد شدیدی که احساس میکنید به دلیل فشاری است که بر روی طناب نخاعی شما وارد میشود.
- راه رفتن و حفظ تعادل برایتان دشوار شده و ممکن است در انجام فعالیتهای روزمره دچار مشکل شوید.
- ممکن است در کنترل مثانه و روده خود دچار مشکل شده باشید.
عمل جراحی تنگی کانال نخاع با لیزر
یکی از روشهای درمان تنگی کانال نخاعی، جراحی لیزر است. این روش نسبت به جراحیهای سنتی که نیاز به برش بزرگتری دارند، تهاجمیتر نیست. در جراحی لیزر، از پرتو لیزر برای ایجاد برشهای بسیار کوچک و دقیق استفاده میشود. این امر باعث میشود که دوران نقاهت کوتاهتر باشد و بیمار زودتر به فعالیتهای روزمره خود بازگردد. باید علائم مرتبط با این مشکل را شناسایی کنید. این علائم شامل درد در کمر، ضعف در پاها و بیحسی است.
درمان گیاهی تنگی کانال نخاعی
در کنار روشهای درمانی پزشکی، برخی از گیاهان دارویی نیز میتوانند در بهبود علائم تنگی کانال نخاعی مفید باشند. اما پیش از مصرف این گیاهان، ضروری است که بدانید چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ تا با تشخیص صحیح، از درمان مناسب بهرهمند شوید. همچنین، قبل از استفاده از هر نوع گیاه دارویی، حتماً باید با پزشک خود مشورت کنید تا از تداخل دارویی و عوارض جانبی احتمالی جلوگیری شود. در طب سنتی، برخی گیاهان خاص برای درمان تنگی کانال نخاعی پیشنهاد شدهاند که میتوانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- روغنهای گیاهی از جمله سیاه دانه و روغن بنفشه
- استفاده از عرقیجات مانند خارخاسک
- مصرف دمنوشهایی مثل آویشن
حرکات اصلاحی تنگی کانال نخاع (درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی)
حالا که به سوال چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ پاسخ دادیم. باید بدانید که تنگی کانال نخاع، یک بیماری است که با نرمش های مخصوص قابل مدیریت است. اما توجه داشته باشید که انجام هر ورزشی بدون نظر پزشک متخصص ارتوپد یا فیزیوتراپی در منزل یا کلینیک توصیه نمیشود. چرا که هر فرد با توجه به شرایط خاص خود، به برنامه تمرینی متفاوتی نیاز دارد. بنابراین، بهترین ورزش برای شما، ورزشی است که توسط پزشک متخصصتان تجویز شده باشد. در تصویر ارائه شده، مثالی از یکی از این تمرینات اصلاحی آورده شده است.
پیاده روی برای تنگی کانال نخاع خوب است؟
پیادهروی یکی از ورزشهای موثر برای درمان تنگی کانال نخاع است. این فعالیت ساده اما مفید، به تقویت عضلات کمر کمک کرده و استخوانها را در وضعیت صحیح قرار میدهد. همچنین، پیادهروی به خصوص برای افرادی که به دیسک کمر یا گردن مبتلا هستند، بسیار مفید است. این ورزش باعث افزایش انعطافپذیری بدن شده و در نتیجه به کاهش درد و ناراحتی ناشی از تنگی کانال نخاع کمک شایانی میکند.
درمان تنگی کانال نخاع با کایروپراکتیک
کایروپراکتیک روشی درمانی است که بر پایه دستکاری ستون فقرات با استفاده از دستهای درمانگر بنا شده است. در این روش، بیمار بر روی تخت مخصوصی قرار میگیرد و درمانگر با اعمال فشارهای کنترل شده به نقاط مختلف ستون فقرات، سعی در بازگرداندن مهرهها به جایگاه طبیعی خود دارد. هدف از این کار، کاهش درد و بهبود عملکرد ستون فقرات است.
در موارد تنگی کانال نخاع که ناشی از انحراف ستون فقرات باشد، کایروپراکتیک میتواند به عنوان یکی از روشهای درمانی موثر به کار رود. با اصلاح وضعیت مهرهها، فشار بر روی عصبها کاهش یافته و در نتیجه درد و سایر علائم ناشی از تنگی کانال نخاع بهبود مییابند.
بهترین دارو و قرص برای تنگی کانال نخاع
چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ در مطالب قبلی به علائم این بیماری پرداختیم. داروهای مورد استفاده برای درمان تنگی کانال نخاعی عمدتاً برای تسکین درد تجویز میشوند. این داروها شامل مسکنهای غیراستروئیدی مانند ناپروکسن، ژلوفن و ایبوپروفن، استامینوفن، داروهای ضد تشنج مثل گاباپنتین، داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین و مسکنهای قویتر با نسخه مانند مورفین هستند. همچنین، داروهای شلکننده عضلانی نیز ممکن است برای کاهش اسپاسم عضلات استفاده شوند.
تزریق کورتیکواستروئید برای درمان تنگی کانال نخاعی خوب است؟
علاوه بر داروهای خوراکی، تزریق کورتیکواستروئید به فضای بین مهرهای نیز میتواند برای کاهش التهاب و تسکین درد در موارد شدیدتر به کار رود.
آیا زالو درمانی برای تنگی نخاع کمر مفید است؟
زالودرمانی یکی از روشهای درمانی مکمل است که گاهی اوقات برای تسکین علائم ناشی از تنگی کانال نخاع استفاده میشود. این روش درمانی به ویژه در مواردی که بیمار دچار گزگز و سوزن سوزن شدن در دستها و پاها یا درد شدید سیاتیک باشد، میتواند مفید واقع شود. مکانیسم اثر زالو درمانی بر روی تنگی کانال نخاع به این صورت است که آنزیمهای موجود در بزاق زالو به کاهش التهاب، بهبود گردش خون و کاهش فشار بر روی عصبهای نخاعی کمک میکنند.
طب سوزنی برای تنگی کانال نخاعی
در روشهای سنتی درمانی، از سوزنهای ظریفی برای تسکین درد استفاده میشود که میتواند در درمان تنگی کانال نخاع نیز موثر باشد. این روشها که به عنوان طب سوزنی شناخته میشوند، با تحریک نقاط خاصی از بدن، به کاهش التهاب و تسکین درد کمک میکنند.
آب درمانی برای تنگی کانال نخاعی
آب درمانی یکی از روشهای درمانی موثر برای کاهش درد و بهبود عملکرد در افراد مبتلا به تنگی کانال نخاع است. با انجام تمرینات در آب، فشار وارد شده بر ستون فقرات و ریشههای عصبی به طور قابل توجهی کاهش مییابد. علاوه بر کاهش درد، تمرینات هیدروتراپی به بهبود انعطافپذیری، تقویت عضلات و افزایش دامنه حرکتی نیز کمک میکنند. در نتیجه، بیماران میتوانند با اطمینان بیشتری حرکت کنند و فعالیتهای روزمره خود را انجام دهند.
برای تقویت نخاع چه بخوریم؟ (غذاهای مفید برای تنگی نخاع)
برای تسریع روند بهبودی و کاهش علائم تنگی کانال نخاع و تقویت ان، رعایت و مصرف موارد زیر توصیه می شود.
- عرقیجات با عسل
- دمنوشهایی مانند ، شاهتره و آویشن
- پرهیز از سوسیس و کالباس و گوشت به مقدار زیاد
- سویق جو
- سیزیجات تیره رنگ
- نرمتنان صدفدار
- زیتون سیاه
- پیاز قرمز
- حبوبات
- ماهیهای چرب و سرد
- میوه
- آجیل
تنگی کانال نخاع چه عوارضی دارد؟
چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ تنگی کانال نخاعی میتواند به درد شدید و اختلال در فعالیتهای روزمره منجر شود. اگر این مشکل در ناحیه گردن رخ دهد، علاوه بر درد، ممکن است به نخاع آسیب رسیده و عملکرد حواس را نیز تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، تشخیص و درمان به موقع تنگی کانال نخاعی، به ویژه در ناحیه گردن، از اهمیت بالایی برخوردار است تا از عوارض جدیتر آن جلوگیری شود.
افراد در معرض خطر تنگی کانال نخاع داریم چه کسانی هستند؟
چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟ تنگی کانال نخاعی عمدتاً در افراد بالای ۵۰ سال مشاهده میشود، اما ممکن است در افراد جوانتر نیز به دلایل مختلفی از جمله عوامل مادرزادی، آسیبهای نخاعی یا بیماریهای زمینهای رخ دهد.
بیماریهای زمینهای همچون آرتروز ستون فقرات، تومورهای نخاعی، برآمدگی دیسک، بیماری پاژه، اسپوندیلولیستزیس و ناهنجاریهای مادرزادی ستون فقرات میتوانند با ایجاد تغییرات ساختاری در کانال نخاع، باعث تنگ شدن آن و در نتیجه بروز علائم تنگی کانال نخاعی شوند. در این بیماری، فشار وارد شده بر روی نخاع و ریشههای عصبی منجر به بروز علائمی مانند درد، بیحسی و ضعف در اندامها میشود.
سخن پایانی نشانه تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاع، یک مشکل شایع در ستون فقرات است که با گذشت زمان و افزایش سن، احتمال بروز آن بیشتر میشود. این بیماری میتواند کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله به سوال چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم پاسخ دادیم. اگر علائمی مانند درد کمر، سیاتیک، بیحسی یا ضعف در پاها را تجربه میکنید، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سوالات متداول در مورد چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟
- آیا میتوان با ورزش از تنگی کانال نخاع پیشگیری کرد؟
ورزش منظم و مناسب میتواند به تقویت عضلات اطراف ستون فقرات کمک کرده و از بروز تنگی کانال نخاع پیشگیری کند. با این حال، ورزشهای سنگین و نامناسب ممکن است باعث آسیب به ستون فقرات شوند. بنابراین، قبل از شروع هر برنامه ورزشی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
- آیا برای تشخیص دقیق تنگی کانال نخاع، حتما باید MRI انجام داد؟
MRI یکی از دقیقترین روشها برای تشخیص تنگی کانال نخاع است، اما بسته به شرایط بیمار، ممکن است پزشک از روشهای دیگر مانند سی تی اسکن یا اشعه ایکس نیز استفاده کند.
- آیا جراحی تنها راه درمان تنگی کانال نخاع است؟
خیر، جراحی آخرین گزینه درمانی است و قبل از آن روشهای غیر جراحی مانند دارو درمانی، فیزیوتراپی در منزل کرج و تزریق کورتیکواستروئید امتحان میشوند.